Główne rodzaje pilarek

Pilarki to urządzenia, które są niezwykle przydatne w warsztatach stolarskich, a także w pracach dekarskich i ogólnobudowlanych. Z pilarek korzysta się również często podczas obróbki ślusarskiej oraz przy docinaniu tworzywa sztucznego. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów pilarek dostosowanych zarówno do konkretnych materiałów, jak i potrzebnych w konkretnej sytuacji typów cięcia.

Jakie urządzenia można zastosować do efektywnego cięcia?

Cięcie materiałów jest jednym z podstawowych i najczęściej wykorzystywanych sposobów ich obróbki. Jest nieodzowne zarówno przy pracy z metalem – zwłaszcza stalą i metalami kolorowymi, jak i drewnem, wyrobami drewnopochodnymi, a także tworzywami sztucznymi oraz rozmaitymi rodzajami ceramiki, bloczków i płyt z gipsu, gazobetonu, silikatów czy keramzytu. Choć nie wszystkie produkty da się własnoręcznie pociąć, korzystając z różnych rodzajów pilarek, będzie to możliwe w przypadku większości z nich. Rodzaj pilarki oraz stosowane oprzyrządowanie – tarcza, brzeszczot, taśma czy łańcuch powinno jednak być dobrze dopasowane do specyfiki planowanego cięcia i jego oczekiwanej dokładności – zauważa ekspert z firmy ROLMASZ z Żar, specjalizującej się w sprzedaży elektronarzędzi.

Cięcie jest rodzajem obróbki, który łączy w sobie wykorzystanie plastyczności materiału z odspajaniem poszczególnych jego fragmentów za pomocą nacisku mechanicznego wywieranego przez uzębienie powierzchni tnącej. Ponieważ tarcza, taśma, brzeszczot lub łańcuch jest wykonany z materiału o większej twardości niż ten, który ma być cięty, stosunkowo łatwo można uzyskiwać kolejne wióry. Są one odcinane z ciętej powierzchni wzdłuż linii cięcia na szerokości używanego ostrza. Po usunięciu całości materiału cięty element może być rozdzielony na części, celem cięcia bywa jednak nie tylko nadanie odpowiednich rozmiarów, ale również uzyskanie oczekiwanej geometrii powierzchni przy cięciu po krzywej lub pod kątem.

Tradycyjnym sposobem cięcia jest korzystanie z narzędzi ręcznych. Istnieje wiele pił przeznaczonych do wykonywania prac ślusarskich pozwalających na przygotowanie elementów o potrzebnych wymiarach, zarówno gotowych do wykorzystania, jak i przeznaczonych do dalszej obróbki. Równie bogata jest oferta pił stosowanych przez stolarzy i cieśli. Używanie narzędzi, choć bywa przydatne, to stanowi zwykle jedynie uzupełnienie cięcia zmechanizowanego. Najbardziej popularne elektronarzędzia oferują nieporównywalnie szybsze tempo pracy, nierzadko większą dokładność oraz nie narażają na przeciążenie mięśni i stawów, które zwykle pojawia się przy powtarzaniu monotonnych ruchów.

Pilarki można podzielić na wiele kategorii, w zależności od cech branych pod uwagę. Poza różnicowaniem ze względu na rodzaj obsługiwanego materiału, urządzenia można grupować ze względu na ich napęd, możliwą do uzyskania linię cięcia, a także miejsca, w jakich można je wykorzystywać. Jeśli chodzi o mechanizm działania pilarek, to poza narzędziami elektrycznymi są oferowane również urządzenia pneumatyczne, zwłaszcza przeznaczone do zastosowań warsztatowych, a także spalinowe. Większość pilarek pozwala na cięcie prostoliniowe, jednak część z nich, np. piły taśmowe czy wyrzynarki umożliwiają również cięcie po krzywych. Kolejny podział dotyczy rozwiązań stacjonarnych, kiedy to urządzenie jest wyposażone w statyw bądź stół albo mobilne, gdy jego konstrukcja ułatwia przenoszenie i stosowanie poza warsztatem.

Pilarki z tarczami tnącymi

Najliczniejszą grupę pilarek wyodrębnioną z uwagi na kształt elementu tnącego są urządzenia tarczowe. W tym przypadku cięcie odbywa się za pomocą uzębionych krążków, o różnych parametrach – podziałce, geometrii wrębu, a przede wszystkim charakterystyce wytrzymałościowej pozwalającej na pracę z różnymi rodzajami materiałów. Do najbardziej wszechstronnych spośród pił tarczowych zaliczają się tarczowe pilarki ręczne. Za ich pomocą można przecinać materiał o dość znacznej grubości, jednocześnie kontrolując płaszczyznę przesuwu oraz głębokość, na jaką pilarka wchodzi w materiał, a także kąt, pod którym jest ona przemieszczana. Ręczne pilarki tarczowe sprawdzają się przy cięciu prostoliniowym, z uwagi na sposób pracy tarczy. Najczęściej sprzęt tego typu jest używany przy cięciu drewna, sprawdza się jednak po doborze odpowiedniej tarczy także przy cieńszych blachach czy cienkościennych profilach, a nawet materiałach budowlanych czy kamieniu – zależy to jednak od konkretnego urządzenia.

Rodzajem pilarki tarczowej jest także pilarka kątowa, zwana też pilarką ukosową. Urządzenie tego rodzaju pozwala na bardzo dokładne ustawienie kąta, pod jakim zostanie przecięty. Jest to możliwe dzięki specjalnej prowadnicy, na której jest zamontowany element z tarczą tnącą. Pilarki ukosowe są też wyposażone w specjalne ograniczniki ułatwiające pozycjonowanie ciętego materiału. Innym typem pilarki tarczowej jest pilarka stołowa. W tym przypadku, w przeciwieństwie do pilarek ręcznych i ukosowych materiał jest prowadzony nad urządzeniem. Obracająca się tarcza jest zamocowana prostopadle do bardzo solidnej powierzchni wyposażonej w ograniczniki ułatwiające posuw materiału. Urządzenia tego rodzaju charakteryzują się zwykle wyższą mocą, a niekiedy również możliwością zmiany kąta, pod jakim ma być wykonane cięcie.

Pilarki wykorzystujące brzeszczoty

Urządzeniami, których działanie jest bardzo podobne do tradycyjnych pił ręcznych, są pilarki szablaste. W tym przypadku brzeszczot wykonuje ruch posuwisto-zwrotny. Za przesuw oraz przemieszczanie się urządzenia odpowiada specjalna stopa, która jest opierana o powierzchnię ciętego materiału. Pilarki szablaste najczęściej wykorzystuje się do niezbyt długich cięć oraz przecinania materiałów o większej grubości. Wiele typów pilarek tego rodzaju można wykorzystać do obsługi materiałów budowlanych od bloczków po ceramikę budowlaną.

Na podobnej zasadzie działają popularne pilarki brzeszczotowe, zwane także wyrzynarkami. Wykorzystują one brzeszczoty o niewielkiej grubości i wysokości, co ułatwia wykonywanie cięć po krzywych, a także cięcie w miejscach o utrudnionym dostępie czy wymagających wysokiej precyzji. Zwykle za pomocą pilarek brzeszczotowych tnie się stosunkowo cienkie materiały, najczęściej nie sprawdzają się też one tak dobrze jak pilarki tarczowe przy dłuższych cięciach prostoliniowych, ze względu na niebezpieczeństwo wężykowania brzeszczotu. W zależności od zamontowanych piłek wyrzynarkami można ciąć drewno, metal oraz płyty kartonowo-gipsowe, a niekiedy także ceramikę. Wyrzynarki najczęściej wykorzystuje się przy wycinaniu w materiale bardziej złożonego kształtu. Część urządzeń jest wyposażana w odchylane stopy pozwalające na cięcie pod kątem, a także na stosowanie prowadnic ułatwiających cięcie po prostej.

Pilarki taśmowe oraz łańcuchowe

Pilarki taśmowe wykorzystują dość cienkie brzeszczoty bezkońcowe, które są zakładane na dwa koła i poruszają się dzięki sprężeniu ciernemu. Przesuwająca się taśma daje możliwość cięcia drewna, również po krzywej, a także metalu, zwłaszcza blachy, rur i profili cienkościennych. Pilarki taśmowe są dość uniwersalne i można ich używać w wielu zastosowaniach.

Bardzo specyficznym urządzeniem przeznaczonym do cięcia litego drewna jest pilarka łańcuchowa. Urządzenia tego rodzaju mają napęd spalinowy lub elektryczny i są w stanie przecinać materiał za sprawą napędzanego przez koło zębate łańcucha tnącego, poruszającego się na prowadnicy między zębatką napędową a rolką prowadzącą znajdującą się na końcu. Element tnący jest w tym przypadku zbudowany z płytek połączonych ogniwami i sworzniami. Za przesuw łańcucha odpowiada specjalne ogniwo prowadzące tworzące wewnętrzny rząd. Używanie pilarek łańcuchowych ogranicza się właściwie do cięcia dużych kawałków litego drewna – pni, a niekiedy belek. Odmianą, która może być wykorzystana do bardziej precyzyjnych cięć materiałów o dużej grubości, np. przy pracach dekarskich są pilarki mieczowe. Są one wyposażone w prowadnice i pozwalają na wygodne prowadzenie przy cięciach wzdłużnych oraz poprzecznych.